Waar minister Edith Schippers in 2014 nog beloofde dat gegevens over declaraties niet tot patiënten te herleiden zijn, blijkt dat nu wel het geval te zijn. De stelt de NZa tijdens een zitting bij de bestuursrechter in Amsterdam.
De zaak draait om de vraag of we mogen weten wat zorgaanbieders declareren. Mijn klant, de Open State Foundation, wil deze gegevens in de openbaarheid krijgen. Die informatie wordt namelijk aan de Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) gestuurd. Omdat de belofte is dat deze declaraties niet tot de persoon te herleiden zijn, zou de privacy – dus het medisch geheim – niet in het geding zijn.
Maar tijdens de zitting stelde de NZa dat de anonimiteit niet altijd kan worden gegarandeerd en ging zelfs een stap verder door te stellen dat de anonimiteit in sommige gevallen zonder noemenswaardige inspanning op te heffen is in zeer specifieke gevallen. Ofwel: ons medisch geheim is niet altijd gegarandeerd, omdat deze gegevens soms tot de persoon te herleiden zijn en ook niet-artsen van de NZa erbij kunnen.
Dit staat haaks op het beeld in dat minister Edith Schippers in antwoord op kamervragen schetste:
“Het is een feit dat het DIS een zeer omvangrijke database is die gegevens bevat die – indien deze tot identificeerbare individuen herleidbaar zouden zijn, wat niet zo is – privacybelastend zouden zijn.”
en
“Bij pseudonimisering van persoonsgegevens worden de identificerende kenmerken van personen op een zodanige manier (vooraf) versleuteld en omgezet in een pseudo-identiteit, dat de werkelijke identiteit van de betreffende personen niet meer te achterhalen is. Direct identificerende gegevens worden dubbel versleuteld (oftewel dubbel gepseudonimiseerd) voordat ze worden opgeslagen in het DIS: de eerste versleuteling wordt uitgevoerd door de zorgaanbieder die de gegevens aanlevert en de tweede versleuteling door een externe, onafhankelijke organisatie, ZorgTTP (Zorg Trusted Third Party) genaamd. De pseudonimisering is zo ingericht dat deze onomkeerbaar is en daarmee dus niet meer herleidbaar tot individueel identificeerbare personen.”
Hiermee geconfronteerd in de rechtbank stelt de NZa nog steeds dat er ‘randen in de database zitten’ waar medische informatie toch naar personen te herleiden zijn. In hoeveel gevallen dit zo is, vindt de NZa niet haar taak te onderzoeken. Na de zitting is de vraag nu of minister Schippers de Tweede Kamer bewust een beeld heeft voorgespiegeld dat niet strookt met de realiteit, bewust de waarheid verdraaide of de NZa de minister niet juist informeerde. Wie het weet mag het zeggen…